انجمن مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی ایران

بازدید از کتابخانه های تخصصی قم

این بازدید یکروزه به همت انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان در حوزه مطالعات قرآنی در تاریخ شنبه 17 دیماه 96 برگزار شد .

کتابخانه های تخصصی قم شامل 7 کتابخانه در حوزه های زبان های خارجه، حدیث، تاریخ، ادبیات، تفسیرو قرآن، فلسفه و منطق، فقه و حقوق می باشد.

اولین کتابخانه ای که توسط این گروه مورد بازدید قرار گرفت کتابخانه زبان های خارجی و منابع اسلامی بود.این کتابخانه که در خیابان صفائیه قم واقع شده است ؛ یکی از مجموعه کتابخانه های تخصصی مؤسسه آل البیت علیهم السلام است که با عنایت دفتر آیت الله سیستانی و با تکیه بر درایت و دور اندیشی حجت الاسلام سید جواد شهرستانی در سال 1386 تأسیس شده است که مهم ترین هدف ایجاد آن بنا به فرمایش حاج آقا معراجی ایجاد پایگاهی اختصاصی برای گردآوری منابع و اطلاعات مورد نیاز دانشجویان و پژوهشگران رشته های زبان های خارجی ، شامل زبان های اروپایی، روسی، چینی، عبری و ترکی است. منابع اطلاعاتی این کتابخانه در زمینه موضوعات اسلام، فلسفه، روانشناسی، ادبیات، زبان، علوم اجتماعی،تاریخ، علوم، حقوق، فناوری، پزشکی، هنر و جغرافیا از انتشارات معتبری چون oxford-columbia-brill-wiley-cambridge-routledge تأمین می شود.

طبقه اول ساختمان کتابخانه شامل کتاب های تخصصی فوق الذکر بود که طی ده سال اخیر با در نظر گرفتن ضرورت ها و کمبود های موجود در کشور تهیه و به کتابخانه اضافه شده بود. به گفته حاج آقا معراجی هر محقق یا دانشجو یا استاد با مراجعه به کتابخانه و معرفی کتاب مورد نیاز خود پس از بررسی در شورایی که به همین منظور تشکیل می شود، در صورت تایید طی دو هفته از کشور مور نظر، خریداری شده و شخص در خواست کننده با مراجعه به کتابخانه از کتاب استفاده می کند.کتاب ها امانت داده نمی شود ولی امکان اسکن یا کپی وجود دارد .همین مساله باعث شده تا این کتابخانه نه تنها از ایران ، که از سایر کشورها مراجعه کننده داشته باشد.

در طبقه دوم بخش مرجع واقع بود که کتاب های دو زبانه، فرهنگ لغت ها، ویکی پدیا ها قرار داشت .

در همین طبقه بخش نرم افزار (‌کتاب های که به فایل های پی دی اف تبدیل شده بودند) قرار داشت که شامل 350000عنوان کتاب در قالب پی دی اف بود و به زودی قابل استفاده عموم.

ساختمان کتابخانه، خانه وقفی مرحوم آیت الله محسنی ملایری است که توسط شهرستانی از ورثه خریداری شده است در طبقه آخرساختمان کتابخانه شخصی آیت الله محسنی ملایری قرار داشت که همسر آقای شهرستانی مسؤل رسیدگی به آن بود . چند نفر زیر نظر خانم شهرستانی جهت رده بندی و رفرنس کتاب های آیت الله ملایری مشغول به فعالیت بودند.

کتابخانه دار الحدیث

این کتابخانه شامل دو بخش رجال اهل سنت و شیعه بود. به جز کتاب های رجالی . کتاب های سیره پیامبر ( ص ) و همچنین شروح حدیثی و تخریجات حدیثی بود.

آنچه که این کتابخانه را بسیار متفاوت کرده بود وجود نسخه های مختلف از هر عنوان بود . علت این امر را آقای معراجی اینگونه توضیح دادند که « چاپ های مختلف دارای تفاوت های فاحشی حتی در محتوا هستند و ما با بررسی کردن چاپ های مختلف هر کتاب که در کشورهای مختلف انجام شده است این تفاوت ها را استخراج کرده ایم که به عنوان مثال می توان به کتاب مسند احمد بن حنبل اشاره کرد که یک چاپ تک جلدی و یک چاپ 50 جلدی از آن در کتابخانه موجود است . کتاب تک جلدی آن را که محققین زیادی از چهار کشور اردن ، عربستان، لبنان و سوریه مورد بررسی قرار داده و به چاپ رساندند و آن را بهترین مسند احمد بن حنبل نامیدند اما بعد از آن عربستان نسخه 50 جلدی این عنوان را به چاپ رساند و در آن به نکته عجیبی اشاره کرد در این نسخه گفته شده است که صد حدیث از احادیث از نسخه تک جلدی ساقط شده است و همین امر باعث شد تا از درجه اعتبار این کتاب کاسته شود.

280 عنوان کتاب از صحیح بخاری که شامل چاپ های مختلف، شروح مختلف این کتاب است در این کتابخانه جز عجائب این مجموعه بود. حتی چاپ 128 سال پیش از صحیح بخاری در این کتابخانه موجود بود که در برخی قسمت ها دارای اختلافاتی است . ترجمه این کتاب های فوق الذکر به زبان های مختلف نیز وجود داشت . این کتابخانه شامل بخش های مختلفی بود : مسندها، نسخه شناسی، کتب حدیثی شیعه و سنی، شروح، مجلات و روزنامه های -که آرشیو شده و مربوط به دوران قبل از حکومت آل سعود بود- .

کتابخانه ادبیات

این کتاب خانه که مسئول آن آیت الله مهدوی راد می باشد در سال 76 افتتاح شده است.این کتابخانه دارای 52 هزار جلد کتاب و سه هزار جلد نشریه به زبان فارسی و عربی است و در هشت موضوع کلی تنظیم شده بود.

ü     فنون ادبی :شامل بخش مکتب های ادبی، شخصیت های ادبی، آیین ها، اسطوره شناسی، نقد ادبی و ...

ü     نثر:شامل مصاحبه ها و گفتگو ها، مقالات و مقاله نویسی، فن ترجمه، فن خطابه و مجموعه سخنرانی ها، شرح حال ها و متون ادبیات داستانی بود.

ü     نظم: شامل شعر کهن فارسی، شعر معاصر و ترجمه کتاب های شعر.

ü     زبان شناسی: شامل تاریخ و نظریه های زبان شناسی، شاخه های زبان شناسی، تاریخ و مبانی زبان فارسی، دستور زبان.

ü     ادبیات کودکان و نوجوانان

ü     هنر: شامل مبانی هنر، زیبایی شناسی، تاریخ هنر، موسیقی و ...

ü     فرهنگ عامه: کتب مرجع، دایره المعارف ها ، فرهنگ ها، منابع راهنما، شرح شعر، تراجم و مجموعه آثار

این کتابخانه که بصورت مجازی هم امکان استفاده از آن وجود داشت مهمترین کتاب های ادبیات را به مخاطبان خود بصورت آنلاین ارائه می نمود.

امکان دسترسی به کتاب های نایاب در رشته ادبیات بویژه برای دانشجویان این رشته از مهمترین اهداف راه اندازی این کتاب خانه و بویژه بخش مجازی آن است

کتابخانه تفسیر و علوم قرآن

این کتابخانه در سال 1376 و با هدف تامین منابع مرتبط با تفسیر و علوم قرآن تاسیس شد که دارای بیش از بیست هزار جلد کتاب در موضوعات مختلف تفسیری و قرآنی به زبان های فارسی و عربی و لاتین است .

در این کتابخانه هر آنچه که درباره قرآن بود ، جمع آوری شده است . این کتاب ها به زبان های مختلف عربی ، فارسی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی و دیگر زبان ها و عمدتا به زبان عربی بود. که بخشی مربوط به شیعه و بخشی نیز به اهل سنت اختصاص داشت .

در این کتابخانه قفسه های نیز به تفسیرهای موضوعی و آیات الاحکام و دایره المعارف ، فرهنگ نامه ها، معجم ها، کتاب های مربوط به عهد عتیق و عهدین و همچنین پایان نامه ها و نشریات به زبان های مختلف اختصاص داشت.

کتابخانه شخصی استاد مهدوی راد

این کتابخانه که در زیر زمین منزل مسکونی استاد مهدوی راد واقع شده بود به همان اندازه بزرگ و به همان اندازه پر بار بود که سایر کتاب خانه های تخصصی .این کتاب خانه که حاصل سالها تحقیق و تدریس استاد درزمینه قرآن و تفسیر بود چشم هر بیننده ای را خیره می کرد و استاد با فروتنی و تواضع و چهره ای بشاش میزبان ما شد و با بذله گویی و تعریف خاطرات دور و نزدیک از کودکی تا طلبگی و تدریس ما را شیفته شخصیت والا و مرام انسانی خود نمود.

هفته ای ده کتاب خواندن به گفته خود استاد مایه مباهات است و برای ما مایه خجلت که گاه تنها به ناچار و از روی ضرورت کتابی می خوانیم و تاز ه اگر چیزی از آن در ذهن و فکرمان باقی بماند. اما استاد حتی شعری که معلم دوران ابتدایی در کلاس برایشان می خواند از بر بود و برایمان خواند.

کتابخانه اش جز اینکه شگفتی ما را بر انگیزد چرا که از کتاب های کهن تا تازه های نشر را در بر داشت ، چرا که موضوعات مختلف را هم در بر داشت و استاد به همه این موضوعات علاقه داشت و میخواست بداند که تازه چه گفته شده در فلان حوزه مثلا ادبیات مثلا شعر طنز حتی .و این برای ما درسی بود آموزنده برای کوشیدن و آموختن و در راه علم و دانش، بویژه دانش قرآنی پیش رفتن و قله های تازه را کشف کردن. و توصیه ای که خارج از همه قیل و قال های کتاب و کتاب خوانی برای بهبود زندگی و نجات جامعه اسلامی به ما داشتند و آن اینکه:« همه چیز از خانه شروع می شود .همه چیز از تربیت در خانه توسط پدر و مادر شروع می شود . و اگر میخواهیم جامعه را از آفت ها حفظ کنیم نیاز نیست اعمال فشار باشد فقط کافی است پدر و مادرها بچه های خود را درست بار بیاورند...»

در پایان این سفر یک روزه و به دلیل کمبود وقت از بازدید سایر کتابخانه های تخصصی قم صرف نظر کرده و به زیارت حضرت معصومه ( س ) رفته و با خواندن نماز مغرب و عشاء و زیارت ، این سفز به پایان رسید.

• < قبلی
• بعدی >